Florida’nın Windermere semtinde dost canlısı bir komşu olarak tanınan “Peter”ın aslında İran’ın eski işkencecisi Parviz Sabeti olduğu ortaya çıktı. 1978’de ailesiyle birlikte ABD’ye yerleşen Sabeti, isimlerini “Peter” ve “Nancy” olarak değiştirip gayrimenkul sektöründe başarılı bir şirket kurdu. 3,6 milyon dolarlık malikanesinde yıllarca kimliğini gizleyerek yaşadı.
Kimliği 2023’te ortaya çıktı
Sabeti’nin kimliği, 2023 Şubat’ında kızlarından birinin Los Angeles’taki İran karşıtı protestoda onu gösteren bir paylaşımıyla ifşa oldu. Bu gelişmenin ardından hakkında yıllardır süren işkence iddiaları yeniden gündeme taşındı.
225 milyon dolarlık dava
Geçen ay bir bölge mahkemesi, İran’da geçmişte tutuklu olduklarını söyleyen üç kişinin açtığı davayı kabul etti. Davacılar, SAVAK adlı gizli polis teşkilatı tarafından kaçırılıp işkenceye uğradıklarını, bu süreçte Parviz Sabeti’nin doğrudan rol aldığını iddia ediyor. Mahkeme, Sabeti’nin avukatlarının “zamanaşımı” talebini reddetti. Böylece 225 milyon dolarlık dava sürecek.
İşkence iddiaları
Davacılar, sorgulamalarda tecavüz, elektrik şoku, tırnak sökme, boğulma noktasına kadar suya sokma gibi işkencelerden geçirildiklerini belirtiyor. Özellikle “Apollo” adlı elektrikli sandalyenin, kurbanların çığlıklarını kendi kulaklarına yankılayan metal kaskıyla dehşet verici bir işkence yöntemi olduğu kaydediliyor.
CIA raporlarında adı geçiyor
1978 tarihli, 2018’de gizliliği kaldırılan CIA raporunda Sabeti, İran Şahı’nın en güçlü ve korkulan adamlarından biri olarak tanımlanıyor. SAVAK’ın 1957-1979 arasındaki faaliyetlerinde binlerce kişinin gözaltına alındığı, işkence gördüğü ve yüzlercesinin öldürüldüğü biliniyor.
Sessizlik ve tepkiler
Sabeti, gazetecilerin tüm sorularını yanıtsız bırakırken, avukatları ailenin ölüm tehditleri aldığını öne sürdü. Kendisi ise işkenceye karışmadığını savunuyor. Ancak mağdurların temsilcileri, bu davanın “şiddet döngüsünü kırma” yolunda tarihi bir adım olduğunu vurguluyor.
Yargılama 2026’da
Davanın önümüzdeki yılın başında Florida’da görülmesi bekleniyor. İnsan hakları savunucuları, bu sürecin İranlı işkence mağdurları için bir dönüm noktası olabileceğini belirtiyor.