ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, merkezi devlet anlayışına alternatif bir formül sundu: “Federasyon değil ama ona yakın bir yapı.” Bu çıkış, Şam yönetiminin vizyonuna verilen uluslararası desteğin zayıfladığına işaret ediyor.
ABD’den çarpıcı açıklama
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Suriye’de artan mezhep çatışmalarının ardından ülkenin geleceğine dair dikkat çeken bir öneri getirdi. Washington Post’un haberine göre Barrack, “Bir federasyon değil ama onun biraz altında, herkesin kendi kültürünü ve dilini koruduğu bir yapı” ifadesini kullandı.
Bu açıklama, Trump yönetiminin daha önce güçlü destek verdiği Ahmed eş-Şara’nın merkezi devlet vizyonuna ilk ciddi uluslararası çekince olarak değerlendirildi.
Şam’dan sert tepki
Suriye lideri Ahmed eş-Şara, devlet medyasında yayımlanan açıklamasında ülkenin bölünmesi ihtimalini kesin bir dille reddetti. “Suriye’yi bölmek isteyenler olabilir, ancak bu mantıken de siyasi olarak da mümkün değil” diyerek merkezi devlet modelinde ısrarını yineledi.
Azınlık katliamları baskıyı artırıyor
ABD’nin politika değişikliğine işaret eden çıkışın arkasında son aylarda yaşanan kanlı azınlık saldırıları var.
Süveyda’da Dürzi sivillere yönelik saldırılarda binden fazla kişi yaşamını yitirdi.
Mart ayında sahil bölgesindeki Alevi azınlığa yönelik saldırılarda ise en az 1.400 sivil ve 200 asker öldürüldü.
Bu gelişmeler, merkeziyetçi devlet anlayışının ülkedeki farklı etnik ve dini grupları korumakta yetersiz kaldığı eleştirilerini güçlendirdi.
SDG ile anlaşmazlıklar sürüyor
Rojava ve doğu Suriye’de geniş bölgeleri kontrol eden Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile hükümet arasında mart ayında imzalanan “entegrasyon anlaşması” hâlâ uygulanamadı. En büyük sorun ise SDG bölgelerinin ne kadar özerklik sahibi olacağı meselesi. Bu durum, ABD’nin önerdiği “federasyona yakın model” tartışmalarını daha da kritik hale getiriyor.
Uzmanlar: Merkezi devlet modeli çöktü
Chatham House uzmanı Haid Haid, son şiddet olaylarının merkezi devlet projesini çıkmaza soktuğunu belirtti: “Hükümetin tüm Suriye üzerinde kontrol kurma hırsı işe yaramıyor. Ulusal diyalog ve güven inşası şart.”
Öte yandan Ceble Belediye Başkanı Diya Heyrbeyk, ülkenin bölünmesinin çözüm getirmeyeceğini savundu: “Haseke’nin buğdayına, sahilin balığına ihtiyaç var. Birbirimize muhtacız.”
Suriye için yeni bir yol haritası mı?
Barrack’ın çıkışı, ABD’nin Suriye politikasında değişim sinyali olarak görülüyor. Bir yanda Şam’ın merkezi devlet ısrarı, diğer yanda ABD’nin federasyona yakın esnek model önerisi var. Ancak artan şiddet, mezhep çatışmaları ve SDG gerilimi, ülkenin geleceğini her zamankinden daha belirsiz hale getiriyor.