Sayıştay raporlarına yansıyan denklik skandalı, Türkiye’de yükseköğretim sistemine güveni sarsacak boyutta. Millî Eğitim Bakanlığı ve YÖK verilerine göre, 2020–2025 yılları arasında yurtdışında lise bitirip Türkiye’de üniversiteye yerleşen 169 bin kişiden 6 bin 378’inin belgesinde eksiklik veya tutarsızlık tespit edildi. Toplamda 6 bin 738 öğrencinin üniversitelerle ilişiği kesildi.
Sayıştay raporlarında dikkat çeken tespit: Yabancı öğrenci kayıtlarında veri eksikliği
Yabancı uyruklu öğrencilerin YÖKSİS sisteminde sınav veya puan bilgilerinin yer almadığı, kayıt türlerinin ise “yurt dışından kabul edilen öğrenci kontenjanlarına başvurup kendi imkânlarıyla eğitim almak isteyen öğrenci” olarak işlendiği belirlendi. Bu durum, denklik süreçlerinde sistematik denetim eksikliği olduğu yönündeki eleştirileri güçlendirdi.
CHP’li Ösen: “Her 25 denklik belgesinden biri sahte”
Skandalın büyüklüğü, CHP İzmir Milletvekili Seda Kaya Ösen’in TBMM’ye sunduğu soru önergesiyle ortaya çıktı. Ösen’in “2020–2025 döneminde kaç kişiye denklik verildi, kaçında sahtecilik tespit edildi?” sorusuna yanıt, Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin tarafından verildi.
Tekin’in açıkladığı verilere göre:
169 bin kişiye lise mezuniyeti denklik belgesi düzenlendi.
6 bin 378 kişinin belgesinde tutarsızlık bulundu.
6 bin 738 kişinin üniversiteyle ilişiği kesildi.
“Eğitim sistemine güven zedeleniyor”
CHP’li Seda Kaya Ösen, Sayıştay raporlarını işaret ederek sert bir değerlendirme yaptı:
“Son 5 yılda 169 bin kişiye denklik belgesi düzenlenmiş ve bunlardan en az 6 bin 738’i sahte çıkmıştır. Yani her 25 belgeden biri sahte. Bu durum, üniversiteye girmek için yıllarını harcayan milyonlarca öğrencinin emeğini hiçe saymakta, kamu kurumlarına duyulan güveni sarsmaktadır.”
Uzmanlar uyarıyor: “Denklik sistemi yeniden yapılandırılmalı”
Eğitim uzmanları, denklik sürecinin sadece belge kontrolüyle sınırlı kalmaması, akademik içerik ve eğitim kalitesi bakımından da denetlenmesi gerektiğini vurguluyor. Aksi halde, sahte denklik belgeleriyle Türkiye’de eğitim hakkı kazanan kişilerin uzun vadede hem nitelik hem de güvenlik açısından ciddi riskler doğurabileceğine dikkat çekiliyor.
Skandalın yankıları büyüyor
Denklik belgelerindeki sahtecilik iddiaları, yalnızca eğitim değil, bürokratik denetim sistemini de tartışmaya açtı. CHP’li vekiller, Sayıştay’ın raporlarının Meclis gündemine taşınacağını açıklarken, MEB’in konuyla ilgili yeni bir denetim mekanizması oluşturup oluşturmayacağı merak konusu.
Türkiye’de eğitimde fırsat eşitliği tartışmaları sürerken, bu skandal “denklik adaleti” kavramını da gündemin merkezine yerleştirdi.