Dr. Asım Doğan’dan çarpıcı kitap: Çin Rüyası: Kimin Kabusu?

Akademiden iş dünyasına uzanan bir yolculuk

ODTÜ Tarih Bölümü mezunu olan Doğan, yüksek lisansını The Chinese University of Hongkong Kamu Yönetimi Bölümü’nde, doktorasını ise S. Zaim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde tamamladı. Ayrıca Shenzhen Üniversitesi’nde Çin Dili eğitimi aldı; ABD’de University of North Carolina Asya Araştırmaları Bölümü ve Boğaziçi Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olarak bulundu.

Akademik kariyerine paralel olarak kamu kurumlarında ve ticaret dünyasında da tecrübeler edinen Doğan, Hongkong ve ABD merkezli firmaları aracılığıyla lojistik ve danışmanlık hizmetleri yürütüyor.

2021’de Routledge tarafından yayımlanan doktora tezinden uyarlanan ilk kitabı “Hegemony with Chinese Characteristics: From Tributary System to Belt and Road Initiative” sonrasında, şimdi de Çin’in toplumsal dönüşümünü ve politik gerçekliğini sorgulayan yeni kitabıyla okuyucunun karşısına çıkıyor.

Çin’de Yirmi yıllık deneyim

2002’de Hongkong’a giden Doğan, yaklaşık yirmi yıl Çin’de yaşadı. O yılları anlatırken Çin’in baş döndürücü gelişimine tanıklık ettiğini belirtiyor:

“Çinliler uzun süre hapis yatmış bir mahkûmun özgürlüğe kavuştuğundaki heyecanıyla dünyayı tanımaya çalışıyordu. Para kazanma arzusu, Mao’dan kalan izleri silme çabası gözle görülüyordu.”

Shenzhen’in bir balıkçı köyünden dev metropole dönüşümünü, televizyonu olmayan insanların dükkan önlerinde topluca yayın izlediği günleri ve yabancıya gösterilen sıcak ilgiyi hatırlatan Doğan, Xi Jinping döneminde yabancılara yönelik bu olumlu iklimin hızla tersine döndüğünü vurguluyor.

Çin Rüyası: Kimin için, ne anlama geliyor?

Doğan’ın kitabına adını veren başlık, Çin’in yükselişinin tek taraflı bir başarı hikâyesi olmadığının altını çiziyor. Ona göre “Çin Rüyası” kavramı, Çin Komünist Partisi (ÇKP) için bir vizyonken, milyonlarca insan için bir kâbusa dönüşmüş durumda.

“Çin’in küresel vizyonu, içeride azınlıklar için, dışarıda ise dünya için farklı bedeller barındırıyor. Uygurlar, Tibetliler, Moğollar gibi toplulukların yaşadıkları, yabancıların maruz kaldıkları, rejimin iç yüzünü ortaya koyuyor.”

Doğan, pandemi döneminde yabancılara yönelen düşmanlığın artık sıradanlaştığını, günlük yaşamda kaba dışlamalara ve devlet eliyle uygulanan baskılara dönüştüğünü dile getiriyor.

Propaganda mı, medeniyet mühendisliği mi?

Kitabın temel amacının “Çin seviciler”in ve “romantik Marksistler”in perdelemeye çalıştığı gerçekleri ortaya koymak olduğunu söyleyen Doğan, ÇKP’nin propaganda aygıtını sıradan bir devlet mekanizması değil, bir “medeniyet mühendisliği” projesi olarak tanımlıyor.

“Çin’in resmi söylemi süzgeçten geçmemiş hiçbir bilgiye erişim bırakmıyor. Sadece bilgi değil; anlam üretimi, kimlik inşası ve alternatif gerçeklik kurgusu da bu sistemin parçası.”

Kitabın verdiği mesaj

“Çin Rüyası: Kimin Kâbusu?” sadece bir anı kitabı değil; akademik araştırmalar, saha gözlemleri ve tarihsel analizlerle zenginleştirilmiş bir uyarı niteliği taşıyor. Doğan, şu sözlerle kitabının özünü özetliyor:

“Çin artık uzak bir ülke değil. Rejimin politikaları, başarısızlıkları ve yönelimleri hepimizi doğrudan ilgilendiriyor. Pandemi sürecinde gördük ki Çin’in içinden çıkan bir kriz, dünyayı birkaç hafta içinde etkisi altına alabiliyor.”

Bir rüyadan uyanış

Dr. Asım Doğan’ın kitabı, Çin’i yalnızca ekonomik başarı öyküsü olarak gören bakış açılarına karşı güçlü bir alternatif sunuyor. Çin Komünist Partisi’nin “rüya” olarak tanımladığı vizyonun, hem Çin halkı hem de dünya için ne tür riskler taşıdığını ortaya koyuyor.

“Çin Rüyası: Kimin Kâbusu?” tarih, siyaset, uluslararası ilişkiler ve çağdaş dünya düzenine ilgi duyan herkes için dikkatle okunması gereken bir kaynak.