Arkeoloji Haberleri - Son Dakika Arkeoloji Haber Güncel Gelişmeler

Anadolu’nun ‘kayıp sarayı’ bulundu! 4200 yıllık sır perdesi aralanıyor

Kayseri’de 6 bin yıllık geçmişiyle bilinen Kültepe Kaniş Karum Ören Yeri’nde önemli bir keşif yapıldı. Erken Tunç Çağı’na tarihlenen ve yaklaşık 4 bin 200 yıl önce büyük bir yangında yok olan sarayın kuzey bölümü ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmalarını yürüten Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, ulaşılan bulguların Anadolu tarihinde kritik bir döneme ışık tuttuğunu söyledi. Asurlular gelmeden önce güçlü bir krallık vardı Kültepe’nin, Anadolu’nun ilk yazılı tabletlerinin bulunduğu yer olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Kulakoğlu, yapılan çalışmaların amacını şöyle özetledi: “Asurlu tüccarlar gelmeden önce Kültepe’nin ve Anadolu’nun sosyal, ekonomik ve siyasi durumu nasıldı? Bunu anlamak için höyük kısmında, anıtsal binaların olduğu alanda kazılarımızı sürdürüyoruz.” Buluntular arasında çok sayıda seramik eser bulunduğunu belirten Kulakoğlu, “Bunlar küçük bir krallığın yapacağı yapılar değil, muhakkak ki çok kuvvetli bir otoritenin inşa ettirdiği saraylar. Şimdilik bu büyük yapılardan sadece bir köşeyi kazıyoruz. Birkaç yıl içinde net planı çıkarabileceğiz” dedi. ‘Büyük yangınla sona ermiş’ Kazı başkanı, sarayın akıbetine ilişkin de şu bilgileri verdi: “Bu yapı büyük bir yangınla sona ermiş. Yangın sırasında çoğu malzeme olduğu yerde kalmış. Seramikler başta olmak üzere pek çok eşya bize o dönemin yaşamına dair ipuçları sunuyor.” 4200 yıllık otorite izleri Kalıntılar, M.Ö. 3. binyılda Kültepe’de güçlü bir siyasi otoritenin varlığını destekliyor. Prof. Dr. Kulakoğlu, “Asurlu tüccarlar buraya geldiklerinde zaten bilinen, güçlü bir yere gelmiş olmalılar. Bu yapılar, burada kurumsallaşmış bir krallığın varlığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Diyarbakır’da şaşırtan keşif: Mezar kazısında mozaik üzerinde 6 satırlık dilekçe bulundu

Günlük defin sırasında ortaya çıktı Kırsal Özbilek Mahallesi’nde 8 Mart’ta yapılan defin sırasında işçiler mozaik kalıntılarına rastladı. Kalıntıların tarihi olabileceğini düşünen mahalleli cenazeyi başka yere defnedip durumu jandarmaya bildirdi. Alan kısa sürede güvenlik çemberine alınarak Diyarbakır Müze Müdürlüğü ekiplerine teslim edildi. Roma ve Bizans dönemine tarihleniyor Diyarbakır Müzesi Müdür Yardımcısı Mehmet Çelebi, mozaikli alanın Geç Roma – Erken Bizans dönemine ait olduğunun tespit edildiğini açıkladı. 11 Mart’ta başlayan kurtarma kazıları, arkeolog, sanat tarihçisi, antropolog ve restoratörlerden oluşan ekibin çalışmasıyla 3 haftada tamamlandı. Çelebi, “Mozaiğin bir yapının zemin döşemesi olduğu değerlendiriliyor. Villa ya da farklı bir mimari yapıya ait olabilir. Geometrik motiflerin yanı sıra haç içeren Davut Yıldızı ve 6 satırlık eski Yunanca dilekçe dikkat çekici” dedi. Alan yerinde koruma altına alındı Kazı sonrası alan jeotekstil malzemelerle kapatıldı ve Koruma Kurulu kararıyla yerinde korunmasına karar verildi. Bölgenin “Memalan Antik Kenti” sınırları içinde bulunduğu ve gelecekte kapsamlı kazılar yapılabileceği belirtildi. Köylüler için yeni defin alanı Mevcut alanın artık mezarlık olarak kullanılamayacağını kaydeden Çelebi, “Koruma Kurulu yeni definlerin mozaik alanından uzağa yapılmasına karar verdi. Yeni bir alan belirlenene kadar defin işlemleri geçici olarak farklı bir noktada gerçekleştirilecek” diye konuştu. Arkeologlar, dilekçenin içeriğine dair çözümleme çalışmalarının sürdüğünü, yazının dönemin sosyal ve dini yaşamına ışık tutabileceğini belirtiyor.

Kayıp Tiwanaku halkının sırrı çözüldü: Bin yıllık tapınak And Dağları’nda bulundu

Bolivya’nın Caracollo bölgesinde ortaya çıkarılan Palaspata tapınağı, hem mimarisi hem de ticaret yollarının kalbinde yer almasıyla bu kayıp medeniyetin izlerini gün yüzüne çıkardı. 210 kilometre uzakta, bilinmeyen bir merkez Keşif, Tiwanaku İmparatorluğu’nun bilinen başkentinden yaklaşık 210 kilometre güneyde yapıldı. Arkeolog José Capriles, tapınağın Titicaca Gölü çevresindeki yapılarla benzer özellikler taşıdığını belirtti. Teraslar, gömülü avlular ve ekinokslara hizalanmış girişleriyle Palaspata, dini ritüellerin merkezi olduğuna işaret ediyor. Ticaret yollarının kesişiminde Tapınağın bulunduğu nokta, günümüzde La Paz–Cochabamba Otoyolu olarak bilinen eski ticaret güzergâhlarının birleştiği yerde. Bu stratejik konum, Tiwanaku halkının yalnızca tarımla değil, lama kervanlarıyla yürüttükleri ticaretle de güçlü bir etki alanı oluşturduğunu gösteriyor. Kazılarda bulunan özel kupalar, burada toplu kutlamalar yapıldığını ve mısır bazlı alkollü içecek “chicha”nın içildiğini ortaya koyuyor. Sosyo-politik güç için inşa edilmiş Yaklaşık 125x145 metre büyüklüğündeki tapınak, 15 farklı bölümüyle adeta küçük bir şehir bloğu büyüklüğünde. Araştırmacılar, yapının yalnızca dini değil, aynı zamanda bölgedeki topluluklar üzerinde siyasi etki kurmak ve ticareti kontrol etmek için inşa edildiğini düşünüyor. Kayıp medeniyetin akıbeti Tiwanaku’nun çöküşüne dair kesin bilgiler bulunmasa da, uzmanlar çölleşme ve çevresel bozulmaların sosyal huzursuzluğu artırdığını ve toplumsal ayaklanmalara yol açmış olabileceğini öne sürüyor. Çalışma, arkeoloji dergisi Antiquity’de yayımlandı ve kayıp Tiwanaku uygarlığının sırlarını çözme yolunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Erdoğan’dan Sevr vurgusu: “421. madde kültürel egemenliğimize saldırıydı”

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Uluslararası Arkeoloji Sempozyumu ve “Arkeolojinin Altın Çağı” sergisinin açılışında yaptığı konuşmada, Türkiye’den yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerin iadesi için verdikleri mücadeleyi anlattı. Son olarak 65 yıl önce yurtdışına çıkarılan Marcus Aurelius’un bronz heykelinin Türkiye’ye geri getirildiğini duyuran Erdoğan, bu süreçte Sevr Antlaşması'nın kültürel mirasa ilişkin maddelerine de dikkat çekti. Heykelin izini Jale İnan sürdü Erdoğan, bronz heykelin izini ilk süren kişinin Türk arkeolojisinin öncülerinden merhum Prof. Dr. Jale İnan olduğunu belirtti. Heykelin Türkiye’ye iadesi için yürütülen çabanın detaylarını paylaşan Erdoğan, uzmanların heykelin ait olduğu yeri kanıtlayabilmek için kaidesinden silikon kalıp çıkardıklarını, bölgedeki diğer eserlerden örnekler topladıklarını ifade etti. Sevr Antlaşması’ndaki kültürel tehdit Konuşmasında Sevr Antlaşması’nın 421. maddesine özellikle dikkat çeken Erdoğan, bu maddenin Osmanlı döneminde kültür varlıklarını korumaya yönelik mevcut yasaların kaldırılmasını ve yerine “uluslararası eşitlik” adı altında emperyalist kontrolü öngören düzenlemelerin getirilmesini içerdiğini söyledi. Erdoğan, “Bu madde, sadece tarihi eserlerimizi değil, milletimizin geçmişle olan bağını da koparmayı hedefliyordu. Sevr’i yırtıp atarken bu dayatmayı da tarihin çöplüğüne gönderdik” dedi. “Tarihi bir sorumluluk üstleniyoruz” Kültür varlıklarının korunmasının bir milletin kimliğiyle ilgili olduğunu vurgulayan Erdoğan, arkeoloji camiasına teşekkür etti: “Her bir arkeolog, her bir uzman, bizim için yalnızca kazı yapan değil; aynı zamanda milli hafızamıza sahip çıkan birer tarih bekçisidir.” Tarihçilerin perspektifinden Sevr Tarihçi Sinan Meydan’ın aktardığına göre Sevr Antlaşması, Osmanlı heyeti tarafından 10 Ağustos 1920’de Paris yakınlarındaki Sevr’de imzalandı. Padişah Vahdettin doğrudan imzalamasa da, Saltanat Şurası’nın aldığı kararla heyeti görevlendirdi. Ancak TBMM, bu antlaşmayı reddederek onu “yok hükmünde” saydı. Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanması da Sevr’in sahada fiilen geçersiz kılınmasını sağladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Sevr’in 421. maddesine yaptığı vurgu, kültürel mirasın yalnızca bir geçmiş meselesi değil, aynı zamanda egemenliğe dair bir mücadele alanı olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Marcus Aurelius heykelinin iadesi gibi başarıların, bu mücadelenin sembolü olarak görülmesi gerektiği ifade edildi.

Antik Mısır mezarında 4 bin yıllık el izi bulundu

Cambridge Üniversitesi'nden dikkat çeken keşif İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi araştırmacıları, Antik Mısır’a ait bir mezarda 4 bin yıllık olduğu tahmin edilen nadir bir el izi keşfetti. Keşif, Fitzwilliam Müzesi’nde açılması planlanan “Antik Mısır’da Üretildi” adlı serginin hazırlıkları sırasında yapıldı. El izi, bir “ruh evi”nin yüzeyinde tespit edildi Tarihlendirme çalışmalarına göre el izi, M.Ö. 2055–1650 yılları arasına, Orta Krallık dönemine ait. İz, pişmiş topraktan yapılmış bir “ruh evi”nin dış yüzeyinde yer alıyor. Müzenin baş Mısır bilimcisi Helen Strudwick, bu kadar belirgin ve bütün bir el izine çok nadir rastlandığını belirterek, “Nesneye, kil henüz kurumamışken dokunulmuş” dedi. Ruh evleri Antik Mısır’da ne anlama geliyor? Antik Mısır’da ruh evleri, ölen kişilerin mezarlarına yerleştirilen ve ruhlarına sunular bırakılması için kullanılan küçük yapılar olarak biliniyor. Açık bölümlerine ekmek, marul ve sığır başı gibi sembolik yiyecekler konulurdu. Bu yapılar, öteki yaşamda ruhun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik sembolik bir ritüelin parçasıydı. Seramik ustalarının emeği görünür hâle geliyor El izinin bulunduğu nesnenin, önce tahta iskelet üzerine kil ile şekillendirildiği, ardından fırınlama sırasında içindeki tahtaların yanmasıyla boş bir yapı hâline geldiği belirtiliyor. El izinin, büyük ihtimalle kurumadan önce taşıma sırasında ya da kazara bırakıldığı düşünülüyor. Sergi, sanatçılar yerine zanaatkârlara odaklanıyor 3 Ekim’de açılacak olan sergi, geleneksel olarak firavunlar ve saraylara odaklanan anlatıların aksine, Antik Mısır’daki zanaatkârların emeğini ön plana çıkaracak. Helen Strudwick, seramik ustalarının diğer el işçilerine göre daha az bilindiğini ve bu keşfin onların izini günümüze taşıdığını vurguladı.

Kazakistan’da Orta Çağ’a ait gümüş sikkeler keşfedildi

Kazakistan’ın Atırau Bölgesi’nde arkeologlar, “Aktöbe-Laeti” antik yerleşim alanında Orta Çağ’a ait gümüş sikkeler keşfetti. Bu sikkelerin, Altın Orda Devleti’nin önemli hükümdarlarından Mengü-Timur Han dönemine ait olduğu açıklandı. Yapılan ön araştırmalara göre, sikkeler 13. yüzyılın ikinci yarısına tarihleniyor. Sikkelerin bir yüzünde Mengü-Timur’a ait damgalar, diğer yüzünde ise Çince karakterler bulunuyor. Arkeologlar, bu Çince yazıların, Moğol taht kavgaları sırasında esir düşen Nomuhan isimli siyasi figürle bağlantılı olabileceğini belirtiyor. Kazı alanında ayrıca tamamen korunmuş bir “Tagara” adlı seramik kap da bulundu. Arkeologlar, bu seramik parçanın dönemin günlük yaşamına ışık tuttuğunu vurguladı. Toplamda 500 metrekarelik alanda yapılan kazılarla çıkarılan eserler, bölgedeki laboratuvarlarda detaylı bir şekilde incelenmeye devam edilecek. Atırau Bölgesi, son yıllarda tarihi değeri nedeniyle özel bir öneme sahip. Bölgede yer alan 53 hektarlık alanın çevresi tamamen koruma altına alındı. Gelecek yıllarda, bu bölgede bir açık hava müzesinin kurulması planlanıyor.

#Arkeoloji