Di-En Araştırma'nın son anketi yayınlandı!
Türkiye'de yolsuzluk iddiaları siyaseti sarsıyor ama seçmenin tercihlerini temelden değiştirmiyor. Di-En Anket Araştırma’nın Temmuz 2025’te 2312 kişiyle gerçekleştirdiği yüz yüze çalışmaya göre, yolsuzluk iddiaları halkın %82’sini etkiliyor. Ancak bu tepki, çoğu zaman oy verme davranışına yansımıyor.
Araştırma İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Erzurum, Trabzon, Samsun, Tekirdağ, Konya, Bursa, Eskişehir, Kayseri ve Van'da yapıldı; yaş, cinsiyet, eğitim ve gelir kotaları gözetilerek hazırlandı.
Yolsuzluğa karşı söylem var, tepki yok
Araştırmaya katılanların %60,7’si yolsuzluk iddialarının “çok etkilediğini”, %21,2’si ise “etkilediğini” belirtti. Bu da halkın %82’sinin yolsuzlukla ilgili haberleri ciddiye aldığını gösteriyor. Ancak bu yüksek oran, sandığa etkili bir şekilde yansımıyor.
Di-En Anket’in değerlendirmesine göre, Türkiye’de yolsuzluk iddiaları artık “enflasyon” gibi yaygınlaştı ve sıradanlaştı. “Yolsuzluk yapmayan mı var?” algısı, seçmenlerin ahlaki tepkilerini törpülüyor. Yani halk tepkili ama umutsuz; şeffaflık ve hesap verebilirlik beklentisi yerine kabullenme hali hâkim.
Taraftarlık siyaseti yolsuzluğu da gölgeliyor
Yolsuzluk algısı, siyasi kutuplaşmanın bir uzantısı olarak da karşımıza çıkıyor. Seçmenler, kendi partilerine yöneltilen yolsuzluk iddialarını “kumpas” olarak görme eğiliminde. Bu yüzden, iddialara karşı söylemsel bir tepki olsa da davranışsal değişim görülmüyor.
Özellikle CHP ve AKP seçmeninde bu durum daha net gözlemleniyor. İddialar karşısında savunmacı refleksler ağır basarken, gerçek bir sorgulama ya da hesap sorma pratiği gelişmiyor. Böylece “yolsuzluk siyasetin kaderini belirler” kuralı, Türkiye’de istisnaya dönüşüyor.
Belediyeler yolsuzlukla en çok anılan kurumlar
Araştırma kapsamında seçmenlere yöneltilen “Belediyelerde yolsuzluk yapıldığına inanıyor musunuz?” sorusuna verilen yanıtlar çarpıcı:
%71,8: Yolsuzluk yaygın biçimde var %24,2: Abartıldığı kadar yok %0,4: Hiç yolsuzluk yapılmıyor
Toplamda %95’lik kesim, belediyelerde az ya da çok yolsuzluk olduğuna inanıyor. Seçmen, yerel siyasetteki servet artışlarını doğrudan gözlemleyebildiği için, belediyeleri "yolsuzluğun vitrini" olarak görüyor.
İktidar tarafsız bulunmuyor, güven kaybı derinleşiyor
“İktidarın yolsuzlukla mücadelede tarafsız davrandığına inanıyor musunuz?” sorusuna verilen yanıtlar da dikkat çekici:
%62,7: Partisine göre farklı davranıyor %32,2: Tarafsız davranıyor
Bu veriler, halkın çoğunluğunun iktidarın yolsuzlukla mücadelede çifte standart uyguladığını düşündüğünü gösteriyor. Özellikle CHP’li belediyelere yönelik operasyonların seçici yapılması, Ekrem İmamoğlu gibi isimlerin hedef alınması ve gazetecilere yönelik baskılar bu algıyı besliyor.
CHP kurultayı: Yönetime güven az, Kılıçdaroğlu beklentisi yüksek
CHP’deki kurultay süreci de seçmen nezdinde güven sorunu yaratmış durumda. “Kurultayda delege iradesine maddi müdahale yapıldı mı?” sorusuna verilen yanıtlar:
%47,4: Evet, müdahale yapıldı %37,5: Hayır, yapılmadı %15,1: Kararsız
Bu durum, CHP'nin iç işleyişine duyulan güvenin sarsıldığını ve tabanda “şaibeli seçim” algısının hâkim olduğunu ortaya koyuyor. Ancak CHP’ye kayyum atanması ihtimali, bu eleştirileri bastırıyor. Seçmen, “dış müdahale” tehdidi karşısında sessiz kalmayı tercih ediyor.
CHP davasında kılıçdaroğlu beklentisi öne çıkıyor
“Eylül ayında CHP kurultayıyla ilgili açılan davadan ne sonuç çıkar?” sorusuna verilen yanıtlar:
%35,2: Mahkeme, Kılıçdaroğlu’na partiyi yeniden kongreye götürme yetkisi verir %26,2: Davadan iptal kararı çıkmaz %17,6: Mahkeme ertelenir %8,4: CHP’ye kayyum atanır
Bu veriler, kamuoyunun Kılıçdaroğlu’nun yeniden partiye döneceği yönünde bir beklenti içinde olduğunu ortaya koyuyor. Ancak aynı zamanda CHP’ye yönelik hukuki sürecin belirsizliğinin seçmeni tedirgin ettiğini de gösteriyor.
Katılımcı profili: eğitim ve yaş dengesi
Araştırmaya katılanlar yaş gruplarına göre dengeli bir şekilde dağılmış durumda. En yüksek oran 35-44 yaş aralığında. Cinsiyet dağılımı da neredeyse eşit: %51,2 erkek, %48,8 kadın.
Eğitim düzeyinde ise katılımcıların büyük çoğunluğu lise ve altı eğitim seviyesine sahip. Lise mezunları %30,2 ile en geniş grubu oluşturuyor. Üniversite mezunu oranı %6,2, yüksek lisans yapanlar ise yalnızca %7,5 oranında. Bu da halkın genel sosyo-ekonomik yapısını yansıtması açısından değerli.
Siyasi algı güven kaybıyla derinleşiyor
Di-En Anket’in Temmuz 2025 tarihli araştırması, Türkiye’de yolsuzluğun sistemik hale geldiğini, seçmenlerin ise bu durumu "doğallaştırdığını", ancak içten içe güvensizlik duygusunu taşıdığını ortaya koyuyor.
Hem iktidar hem muhalefet seçmeninin siyasal sadakati, çoğu zaman etik ilkelerin önüne geçiyor. Bu da Türkiye’de hesap sorulamayan ama herkesin bildiği bir yolsuzluk atmosferi oluşturuyor.
Belediyelerden parti kurultaylarına kadar yayılan bu algı, siyasal sistemin meşruiyeti açısından ciddi bir tehdit olarak görülmeli. Şeffaflık, hesap verebilirlik ve bağımsız denetim mekanizmalarının işler hale getirilmesi, sadece siyasi etik açısından değil, toplumsal güvenin yeniden inşası açısından da artık bir zorunluluk.
