Cengiz Holding’in Artvin itirafı: Sızıntı olmayacağının garantisi yok

Artvin Murgul’da yeni maden projesi için hazırlık yapan Cengiz Holding’e bağlı Eti Bakır A.Ş., bölge halkıyla yapılan toplantıda sert sorularla karşılaştı. Siyanürlü liç havuzlarının güvenliği hakkında yöneltilen “Sızdırmazlık garantisi verebiliyor musunuz?” sorusuna şirket yetkililerinin “Mühendislikte sıfır yoktur, yüzde 100 garanti verilemez” yanıtını vermesi tepkiye yol açtı.

469 futbol sahası büyüklüğünde proje

Şirket, Murgul’da 333,6 hektarlık (yaklaşık 469 futbol sahası) alanda üç açık ocak, bir yeraltı madeni, yeni cevher zenginleştirme tesisi, yeni atık depolama alanları ve siyanürlü tank liçi kurulmasını planlıyor. Yıllık üretimin 374 bin tondan 1 milyon tona çıkarılması hedeflenirken yatırım bedelinin 4,5 milyar TL olduğu belirtiliyor.

“Sızdırmazlık için yüzde 100 garanti yok” itirafı

13 Kasım’daki toplantıda vatandaşların en çok endişe duyduğu konu liç havuzları oldu. Bir yurttaşın “Sızdırmazlık garantisi verebiliyor musunuz?” sorusuna Eti Bakır Çevre Direktörü Yusuf Topçu şu yanıtı verdi:

“Diyen yalan söylüyordur. Mühendislikte sıfır diye bir kavram yoktur. Sızdırmazlık için yüzde 100 garanti verilemez.”

Topçu ayrıca, mevcut tesislerde bile “kabul edilebilir sızıntı” kavramının yer aldığını söyledi. Bu sözler üzerine yurttaşlar, “Biz deneme tahtası değiliz. Sızma varsa yaşamımıza karışacak” diyerek tepki gösterdi.

“Mevcut baraj bile sızdırıyor” iddiası

Bölge halkı, şirketin hâlihazırda işlettiği Lebiskür Atık Depolama Tesisi’nin yıllardır sızdırdığını ileri sürdü. Bazı vatandaşlar, “Elimizde sızıntı olduğuna dair belgeler var. Mevcut barajı bile sağlıklı işletemezken yenisine nasıl güvenelim?” dedi.

Topçu ise barajın “güçlü çalıştığını düşündüklerini” söylemekle yetindi ve sızıntı ihtimalini reddetmedi:
“Sızdırabilir. Mühendislikte sıfır yoktur.”

2014’te verilen ‘siyanür kullanılmayacak’ taahhüdü gündemde

Toplantıda şirketin önceki taahhütleri de gündeme geldi. Vatandaşlar, Eti Bakır Genel Müdürü Ahmet Tezcan’ın 2014 yılında imzaladığı, ‘siyanürlü üretim yapılmayacaktır’ şeklindeki yazılı belgeyi hatırlattı.

Bir yurttaş, belgeyi toplantıda yüksek sesle okuyarak:

“Bu firmanın hangi sözüne güveneceğiz?”
sorusunu yöneltti. Şirket yetkilileri bu konuda net bir cevap veremedi.

“Heyelan bölgesine liç havuzu olur mu?”

Murgul’un zemin yapısının riskli olduğunu hatırlatan yurttaşlar, bölgede sık sık zemin kaymaları, kot düşmeleri ve patlamalar sonrası çatlaklar oluştuğunu söyledi.

Bir katılımcı,
“Böyle bir coğrafyada dev siyanür havuzları nasıl ayakta duracak?”
diye sorarak projenin yer seçimini eleştirdi.

Şirketten savunma: “Olamazsa vazgeçeriz”

Topçu, gelen tepkiler üzerine “Burada bu işin yapılamayacağına kanaat getirirsek vazgeçeceğiz” dedi. Ancak yurttaşlar, ÇED dosyasında böyle bir ifadeye yer verilmediğini belirterek şirketi tutarsızlıkla suçladı.

Ruhsat alanı Murgul’un tamamını kapsıyor

Şirketin ruhsat alanının ilçenin çok büyük bir bölümüne yayılması da tedirginlik yarattı. Vatandaşlar, acele kamulaştırma riskiyle evlerini kaybedebileceklerini söyledi.

“Sondaj hakkınız var diyorsunuz. Köylerimizi elimizden almayacağınızın garantisi var mı?”
sorusu toplantının en sert tepkilerinden biri oldu.

“Bu tesis yapılırsa ailenizi burada yaşatacak mısınız?”

Bir belediye meclis üyesi ise yetkililere şu soruyu yöneltti:
“Bu tesis kurulursa çocuklarınızla birlikte burada yaşamaya devam edecek misiniz?”

Yetkililer bu soruya da net bir yanıt vermedi.