Mehmet Uçum: Sivil anayasa, halkın yapması gereken anayasadır

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, X hesabından paylaştığı Pazar yazısında, yeni anayasa tartışmaları çerçevesinde gündeme gelen “sivil anayasa” kavramına açıklık getirdi. Bu nitelemenin Türkiye’nin tarihsel ve toplumsal gerçekliğine uygun olduğunu belirten Uçum, “Sivil anayasa, halkın yapması gereken anayasadır” vurgusunu yaptı.

Uçum’un açıklamaları şu şekilde:

“SİVİL ANAYASA HALKIN YAPTIĞI ANAYASA DEMEKTİR!”

Yeni anayasa hedefi ifade edilirken ‘sivil anayasa’ nitelemesinin tartışıldığı görülüyor. Anayasaların sivil olamayacağı gerekçesiyle bu ifadeye itiraz ediliyor. Bu itirazlar arasında kamu-sivil, siyasal toplum-sivil toplum, asker-sivil, resmi-sivil ayrımları yer alıyor.

Ancak tüm bu ayrımlara rağmen yeni anayasanın sivil nitelemesi son derece isabetlidir ve Türkiye gerçeğine uygundur.

Kavramlar, toplumsal ve siyasal süreçlerle gelişir; içeriği zamanla değişir ve zenginleşir. Sivilin köken anlamı askeri olmayan demektir ancak bu kavram kamusal alan, resmi kurumlar ve seçkinci yapılar karşısında halkın iradesini temsil eden bir anlam da kazanmıştır.

Türkiye'de 1961 Anayasası, 1971 değişiklikleri ve 1982 Anayasası askeri müdahaleler sonucu hazırlanmıştır. Bu nedenle, askeri iradenin değil, halkın ve siyasi temsilcilerinin yaptığı anayasa, yani sivil anayasa talebi öne çıkmıştır.

Yeni anayasanın sivil niteliği, belgenin hukuki ya da resmi niteliğine değil, hazırlanış sürecinde halkın iradesinin belirleyici olmasına işaret eder.

Sivillik, devletin dışında olmak anlamına gelmez; aksine devletin temel esaslarını halkın belirlemesi demektir.

Sivil iradenin temsilcisi siyasettir ve onun en yüksek organı TBMM’dir.

Sivil yeni anayasa, olağan Meclisin hazırlayacağı ve halkın onayına sunulacak olan anayasadır.

Sonuç olarak, ‘sivil anayasa’ ifadesi, anayasanın içeriğinden çok yapım sürecinde halkın iradesinin esas alınması anlamına gelir.

Özcesi sivil anayasa, halkın yapması gereken anayasadır. Yeni anayasa hedefinin anlamı da ‘Halkın Anayasası’na kavuşmaktır.”

Uçum’un bu açıklamaları, yeni anayasa tartışmalarında sivil iradenin önemine vurgu yapan yaklaşımı güçlendiriyor.