Uğur Batı’nın TEDx sahnesinden fırlayan ışık: Yaratıcılığın ve öğrenmenin gizli anahtarları

Merhaba sevgili öğrenciler, geçtiğimiz hafta Prof. Dr. Uğur Batı’nın TEDx Ankara sahnesindeki büyüleyici konuşmasını izledim: “Nasıl Daha Yaratıcı Oluruz? Nasıl Daha İyi Öğreniriz?”

O 15 dakika bir fırtına gibiydi! Uğur Hoca, bilim insanı kimliğiyle sahnede dururken, sanki hepimizi bireysel bir yolculuğa çıkarıyordu. Konuşma bittiğinde not defterim karalanmış, kalbimse yepyeni bir öğrenme ateşiyle yanmıştı. Gelin, bu ilhamı birlikte paylaşalım; belki siz de o gizli anahtarı cebinize koyarsınız.

“Yaratıcılık doğuştan mı gelir, yoksa öğrenilir mi?”

Hoca konuşmasına bu çarpıcı soruyla başlıyor. Cevap mı? İkisi de!
Uğur Batı’ya göre hepimizin beyni birer “hikâye makinesi.”
Hatırlayın: Çocukken bir kutuyu uzay gemisi yaptığımız o günleri… İşte o, yaratıcılığın hammaddesi — merak.

Batı, Harvard’daki araştırmalardan örnek veriyor:

“Merak etmediğimiz şeyi öğrenemeyiz. Yaratıcılık, ‘Neden?’ sorusunu susturmamakla başlar.”

Düşünün: Sınav kağıtları arasında boğulurken, bir matematik problemini “Bu denklem, bir uzay yolculuğunu nasıl etkiler?” diye hayal etseniz? O an, öğrenme ezberden maceraya dönüşür.
Benim öğrencilerimden biri bu tekniği uyguladı ve TYT netlerini %20 artırdı – sadece merak ederek!

Zihin, beden ve ruh birlikte öğrenir

Uğur Batı burada durmuyor; öğrenmenin bütünselliğini masaya yatırıyor:

“Zihin, beden ve ruh bir arada çalışmazsa, bilgi akar gider.”

Araştırmalarına dayanarak üç altın kural paylaşıyor – ve inanın, bunlar YKS maratonu için birebir:

Farklı perspektiflerden bakın.
“Bir fili tanımlamak için körlerin hikayesini hatırlayın,” diyor Batı. Her biri filin başka bir yerini tarif eder; oysa gerçeklik, tek bir açıdan görülemez.
Öğrenirken bir konuyu farklı disiplinlerle ilişkilendirin: Tarihi roman gibi hayal edin, matematiği bir sanat eseri gibi çizin.
Ben blog yazarken hep bunu yaparım: Bir eğitim haberini bir şiirle harmanlarım. Sonuç? Okurlarım “Vay be!” der.

Hikâye anlatın, ezberlemeyin.
“Beynimiz hikâyeleri sever; listeleri değil,” diyor Batı.
Nörobilim de onu doğruluyor: Bir bilgiyi hikâyeleştirirsek, %65 daha uzun süre aklımızda kalıyor.
Kimyasal bir reaksiyonu bir kahramanın macerası gibi anlatın. Uğur Hoca kendi kitaplarını yazarken her cümleyi bir hikaye parçası haline getiriyor.
Ben de o gece defterimi hikâye formatına çevirdim – ve ertesi gün, unuttuğum bir konuyu hatırladım!

Hatalardan korkmayın, kutlayın.
“Yaratıcılık, başarısızlıkların küllerinden doğar,” diyor Hoca.
Edison’un 1000 denemesini hatırlatıyor.
Öğrencilerime hep söylerim: “YKS bir savaş değil, bir dans. Tökezlemek, ritmi bulmanın yoludur.”
Konuşmanın sonunda, alkışlar arasında gülümsüyor:

“Daha iyi öğrenmek için kendinize izin verin: Merak edin, hayal kurun, yanılın ve kalkın.”

O an, gözlerim doldu. Çünkü biliyorum, pek çok genç mükemmeliyetçilik tuzağında kayboluyor.
Ama Uğur Hoca fısıldıyor:

“Siz, yaratılışın en güzel taslağısınız.”

Eğitim bir yük değil, bir kanat

Bu konuşma bana bir kez daha öğretti: Eğitim, bir yük değil; bir kanat.
Uğur Batı sahneden inerken hepimizi birer yaratıcıya dönüştürdü.
Şimdi sıra bizde.

Bugün bir “merak sorusu” sorun kendinize:
“Bu dersi, hayatımın hangi hikayesine bağlayabilirim?”

Cevabınızı düşünün, yazın, paylaşın.
Belki de o soruyla siz de kendi ışığınızı yakarsınız.
Eğer hâlâ izlemediyseniz, hemen bulun:
Uğur Batı TEDx Konuşması.

O kıvılcım, sizin ateşiniz olsun.
Başarılarınız bol, yaratıcılığınız sonsuz olsun!